Streszczenie: Guzy łagodne przewodu pokarmowego, takie jak polipy hiperplastyczne, gruczolaki i tłuszczaki, są często diagnozowane za pomocą ultrasonografii (USG). Tłuszczaki, które stanowią około 75% łagodnych guzów jelita grubego, charakteryzują się jednorodną, wzmożoną echogenicznością oraz równymi obrysami. W badaniu dopplerowskim nie wykazują unaczynienia. Diagnostyka różnicowa obejmuje rozważenie grudki kałowej oraz otłuszczenia zastawki Bauhina. Nowotwory złośliwe zazwyczaj są hipoechogeniczne, mają nierówne obrysy i patologiczne unaczynienie. Złotym standardem w potwierdzeniu rozpoznania jest tomografia komputerowa (TK) z podaniem środka kontrastowego. W endoskopii tłuszczaki są podatne na kompresję. Przebieg kliniczny tłuszczaków śródściennych jelita grubego jest zazwyczaj bezobjawowy, a rozpoznanie często stawiane jest przypadkowo podczas diagnostyki z innego powodu. Słowa kluczowe: Guzy łagodne, Przewód pokarmowy, Ultrasonografia (USG), Tłuszczaki, Polipy hiperplastyczne, Gruczolaki, Diagnostyka różnicowa, Tomografia komputerowa (TK), Endoskopia, Echogeniczność
Summary: Benign tumors of the gastrointestinal tract, such as hyperplastic polyps, adenomas, and lipomas, are often diagnosed using ultrasonography (USG). Lipomas, which constitute about 75% of benign tumors in the large intestine, are characterized by homogeneous, increased echogenicity and smooth margins. They do not show vascularization in Doppler studies. Differential diagnosis includes considering fecal impaction and fatty infiltration of the Bauhin valve. Malignant tumors are typically hypoechoic, with irregular margins and pathological vascularization. The gold standard for confirming the diagnosis is computed tomography (CT) with contrast administration. In endoscopy, lipomas are compressible upon mechanical contact with the endoscopic instrument. The clinical course of intramural lipomas of the large intestine is usually asymptomatic, with diagnosis often made incidentally during investigations for other reasons. Keywords: Benign tumors, Gastrointestinal tract, Ultrasonography (USG), Lipomas, Hyperplastic polyps, Adenomas, Differential diagnosis, Computed tomography (CT), Endoscopy, Echogenicity
Guzy łagodne przewodu pokarmowego w USG
Do najczęściej spotykanych łagodnych zmian nowotworowych w obrębie przewodu pokarmowego zaliczamy polipy hiperplastyczne, gruczolaki oraz tłuszczaki. Tłuszczaki, które stanowią około 75% łagodnych guzów jelita grubego, są najczęściej zlokalizowane śródściennie we wstępnicy i kątnicy (około 65% przypadków).
W badaniu ultrasonograficznym (USG) tłuszczaki charakteryzują się w większości jednorodną, wzmożoną echogenicznością oraz równymi obrysami. W badaniu dopplerowskim, zarówno kolorowym, jak i mocy, nie wykazują unaczynienia. Są one umiejscowione podśluzówkowo w ścianie przewodu pokarmowego, niemniej ich lokalizacja może dotyczyć całej szerokości i warstw jelita.
Zdjęcie powyżej: 40-letni mężczyzna z miesięcznymi, przerywanymi skurczami brzucha spowodowanymi tłuszczakiem, który wywołał wgłobienie okrężniczo-okrężnicze. Sonogram w przekroju poprzecznym lewego górnego kwadrantu pokazuje echogeniczną masę, która ma wygląd pseudonerki. Tomografia komputerowa (nie pokazana) ujawniła wgłobienie spowodowane tłuszczakiem. Zdjęcie z przeglądu Tompsona. Patrz piśmiennictwo.
Wynik badania HIST-PAT. Pathological findings in Cases 2 and 4. A, B: The tumors consisted of mature fat cells. Abundant fibrous connective tissues were found among the fat cells (HE, × 100).https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3120946/
W pierwszorazowej ocenie ultrasonograficznej takich zmian, pełne rozpoznanie może być trudne. W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić grudkę kałową, która również może wykazywać wzmożoną echogeniczność, oraz otłuszczenie zastawki Bauhina, szczególnie jeśli zmiana znajduje się w projekcji na zastawkę krętniczo-kątniczą. Nowotwory złośliwe zazwyczaj są hipoechogeniczne, mają nierówne obrysy i wykazują patologiczne unaczynienie w badaniu dopplerowskim
Aby wykluczyć grudkę stolca, badanie USG można powtórzyć po 24 godzinach. Tłuszczak, jako zmiana trwale związana ze ścianą jelita, nie zmieni swojego położenia. Złotym standardem w potwierdzeniu rozpoznania jest obecnie tomografia komputerowa (TK) z podaniem środka kontrastowego. Tłuszczak, jako zmiana hipodensyjna, nie wzmacnia się po podaniu kontrastu. W endoskopii, podczas badania mechanicznego kontaktu z narzędziem endoskopowym, zmiana o wyglądzie tłuszczaka jest podatna na kompresję.
Przebieg kliniczny tłuszczaków śródściennych jelita grubego jest zazwyczaj bezobjawowy. Rzadko mogą wystąpić objawy bólowe lub krwawienie jawne bądź utajone do przewodu pokarmowego. Przebieg jest powolny, a rozpoznanie stawiane jest przypadkowo z powodu przeprowadzonej diagnostyki z innego powodu.
Zdjęcie po lewej. 24-letni mężczyzna z pięciomiesięcznym, przerywanym bólem brzucha i utratą wagi o 18 kg na tle tłuszczaka, który wywołał wgłobienie światła jelita. Sonogram lewego górnego kwadrantu pokazuje echogeniczną masę (strzałki) w dystalnej części poprzecznej okrężnicy. Tomografia komputerowa (nie pokazana) ujawniła wgłobienie w okolicy zgięcia śledzionowego z tłuszczakiem jako źródłem takiego stanu
Piśmiennictwo:
Imaging and Findings of Lipomas of the Gastrointestinal Tract – William M. Thompson1,2. American Journal of Roentgenology, 2005.
Diagnosis and Treatment of Duodenal Lipoma: A Systematic Review and a Case Report – Pei MW, Hu MR, Chen WB, Qin C. Journal of Clinical and Diagnostic Research, 2017. PMCID: PMC5583857
Gastrointestinal tract lipomas – Radiopaedia.org.
Gastric lipoma – Radiopaedia.org.
Enucleation of a giant symptomatic gastric lipoma, a safe surgical approach – Parreira R, Rama T, Eloi T, Carneiro V, Leite MI. Journal of Surgical Case Reports, 2021.
Gastric lipomas: a case series and review of a rare tumor – Sullivan IW, Hota P, Dass C. BJR|Case Reports, 2019.
Lipoma of colon – Shaco-Levy R, Jasperson KW, Martin K, Samadder NJ, Burt RW, Ying J, Bronner MP. Journal of Clinical Gastroenterology, 2017.
Gastric lipomatosis treated by total gastrectomy: a case report – Surgical Case Reports, 2017.
Lipomas of the Colon – SpringerLink.
Lipoma of stomach – National Center for Biotechnology Information (NCBI).