Tłumacznie artykułu oryginalnego.
Ultrasonografia nerek jest niezbędna w diagnostyce i leczeniu chorób związanych z nerkami. Nerki są relatywnie łatwe do zbadania, a większość zmian patologicznych w nerkach jest do zróżnicowania za pomocą ultradźwięków. W tym przeglądzie obrazowym podkreślono najczęstsze zmiany chorobowe w ultrasonografii nerek.
Ultrasonografia nerek (USG) jest łatwo dostępmnym i rozpowszechnionym badaniem, które jest wykonywane od dekad. Za pomocą obrazowania w trybie B można relatywnie łatwo ocenić anatomię nerek, a USG jest często używane jako podstawowy instrument opbrazowania podczas interwencji zabiegowych. Ponadto wprowadzono nowe zastosowania w ultrasonografii nerek, takie jak ultrasonografia z kontrastem (CEUS), elastografia i obrazowanie fuzyjne. W tym przeglądzie obrazowym podkreślimy najczęstsze rozpoznawane patologie nerek. [1]
Badanie ultrasonograficzne nerek nie wymaga żadnego przygotowania pacjenta i zazwyczaj jest wykonywane w pozycji leżącej na plecach. Nerki są badane w płaszczyznach skanowania podłużnych i poprzecznych, z przetwornikiem umieszczonym na bokach. Gdy obrazowanie nerek jest utrudnione przez pętle jelitowe wypełnione powietrzem, pozycja leżąca na plecach jest łączona z pozycją boczną, z przetwornikiem przesuniętym grzbietowo. Preferowane jest rozpoczęcie badania w płaszczyźnie podłużnej, równolegle do długiej osi nerki, ponieważ nerka jest łatwiejsza do uwidocznienia.
U dorosłych pacjentów stosuje się przetwornik z zakrzywioną matrycą (konweksową) o częstotliwościach środkowych 3–6 MHz, natomiast u pacjentów pediatrycznych należy używać przetwornika z liniową matrycą o wyższych częstotliwościach. Artefakty najniższych żeber zawsze zacieniają górne bieguny nerek. Jednak cała nerka może być badana podczas normalnego oddychania lub wstrzymania oddechu, ponieważ nerka podąża za przeponą i zmienia odpowiednio do fazy położenie- umożliwiając wówczas pełną ocenę [2].
W płaszczyźnie skanowania podłużnego nerka ma charakterystyczny owalny kształt fasoli. Prawa nerka często znajduje się bardziej ku dołowi i jest smuklejsza niż lewa nerka, która może mieć tzw. garb dromadera z powodu bliskości śledziony. [3] Nerka jest otoczona torebką oddzielającą ją od echogenicznego tłuszczu okołonerkowego, który widoczny jest jako cienka liniowa struktura. [3]
Nerka jest podzielona na miąższ i zatokę nerkową. Zatoka nerkowa jest hiperechogeniczna i składa się z kielichów, miedniczki nerkowej, tłuszczu i głównych naczyń wewnątrznerkowych. W normalnej nerce układ zbiorczy moczu w zatoce nerkowej nie jest widoczny, ale tworzy heteroechogeniczny wygląd z tłuszczem i naczyniami. Miąższ jest bardziej hipoechogeniczny i jednorodny, podzielony na zewnętrzną korę i wewnętrzne, nieco mniej echogeniczne piramidy rdzeniowe. [3] Pomiędzy piramidami znajdują się wpuklenia kory, zwane kolumnami Bertina (Rysunek 1). U pacjentów pediatrycznych łatwiej jest odróżnić hipoechogeniczne piramidy rdzeniowe od bardziej echogenicznej strefy obwodowej kory w obrębie miąższu, jak również kolumny Bertina (Rysunek 2). [2,4]
Długość nerki dorosłego człowieka wynosi zazwyczaj 10–12 cm, a prawa nerka jest często nieco dłuższa niż lewa nerka [3,5]. Rozmiar nerki dorosłego jest zmienny ze względu na korelację z wysokością ciała i wiekiem [3,5,6,7]; jednak dostępne są normogramy dla rozmiaru nerek u dzieci [7,8,9].
Grubość kory powinna być szacowana od podstawy piramidy i wynosi zazwyczaj 7–10 mm. Jeśli piramidy są trudne do rozróżnienia, można zamiast tego zmierzyć grubość miąższu, która powinna wynosić 15–20 mm (Rysunek 3) [6]. Echogeniczność kory zmniejsza się z wiekiem i jest mniej echogeniczna niż lub równa wątrobie i śledzionie na tej samej głębokości u osób powyżej sześciu miesięcy [3]. U noworodków i dzieci do sześciu miesięcy kora jest bardziej echogeniczna niż wątroba i śledziona przy porównaniu na tej samej głębokości [10].
Badanie Dopplerowskie nerek jest powszechnie stosowane, a naczynia są łatwo widoczne dzięki technice kolorowego Dopplera, co pozwala na ocenę perfuzji. Stosując Doppler spektralny do tętnicy nerkowej i wybranych tętnic międzypłatowych, można oszacować maksymalne prędkości skurczowe, wskaźnik oporu i krzywe przyspieszenia (Rysunek 4) [11]. Na przykład, maksymalna prędkość skurczowa tętnicy nerkowej powyżej 180 cm/s jest wskaźnikiem zwężenia tętnicy nerkowej o ponad 60%, a wskaźnik oporu, który jest obliczany na podstawie maksymalnej prędkości skurczowej i końcowej prędkości skurczowej, powyżej 0,70 wskazuje na nieprawidłowy opór naczyniowo-nerkowy [7].
Zmiany logniskowe lite są widoczne jako zniekształcenie normalnej architektury nerek. Większość zmian ogniskowych w nerkach to proste torbiele korowe o okrągłym wyglądzie i gładkiej cienkiej torebce otaczającej bezechową płyn. Ich częstość występowania wzrasta z wiekiem, ponieważ co najmniej 50% osób powyżej 50. roku życia ma torbiel prostą w jednej z nerek [12]. Torbiele powodują wyraźne grzbietowe wzmocnienie akustyczne w wyniku zmniejszonego tłumienia ultradźwięków w płynie w świetle torbieli (Rysunek 5). Prosta torbiel jest łagodną zmianą, która nie wymaga dalszej oceny [13].
Złożone torbiele mogą mieć przegrody dzielące wypełnione płynem centrum z wewnętrznymi echami, zwapnieniami lub nieregularnymi pogrubionymi ścianami. Złożone torbiele mogą być dalej oceniane za pomocą ultrasonografii Dopplerowskiej, a do klasyfikacji Bosniaka i monitorowania złożonych torbieli stosuje się ultrasonografię z kontrastem (CEUS) lub tomografię komputerową z kontrastem (CT) (Rysunek 6) [14,15]. Klasyfikacja Bosniaka jest podzielona na cztery grupy, od I, odpowiadającej prostej torbieli, do IV, odpowiadającej torbieli z częściami litymi i 85%–100% ryzykiem złośliwości [13,16].