USG w zapaleniach jelit
Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego.
Zakażenie Clostridium difficile powoduje charakterystyczny stan zapalny w obrębie śluzówki jelita grubego w zasadzie na całym jego odcinku. Czynnikiem decydującym o uszkodzeniu śluzówki są wydzielane przez bakterie toksyny A i B, obie mają właściwości cytotoksyczne poprzez modyfikację białek wewnątrzkomórkowych (dołączenie reszt cukrowych- glikozylację). Uszkodzone w ten sposób białka tracą swoje właściwości przekaźnikowe w komórce i przez to tracą możliwość do syntezy elementów własnego szkieletu – co powoduje rozpad komórek. Śluzówka jelita z czasem traci swoją ciągłość. Rozpad komórek powoduje uwolnienie do tkanek licznych czynników chemotaktycznych, takich jak TNFa, LTB4 (leukotrien B4) – ten z kolei ma najsilniejsze właściwości przyciągania granulocytów obojętnochłonnych (neutrifili). Nacieki granulocytarne łącznie z włóknikiem dają obraz żółtych tarczek oraz błon rzekomych na śluzówce. W endoskopii w czasie badania śluzówka również łatwo broczy kontaktowo.
Nacieki zapalne powodują owrzodzenia śluzówki z ekspozycją drobnych naczyń krwionośnych, które łatwo krwawią. W badaniu USG ściana jelita grubego staje się pogrubiała (5-20mm)– szczególnie warstwa hipoechogeniczna części mięśniowej. Śluzówka staje się natomiast wyraźnie hiperechogeniczna. W dalszym etapie dochodzi do całkowitej utraty warstwowości ściany. W ciężkich przypadkach występuje płyn wewnątrzotrzewnowo – między pętlami jelitowymi (wodobrzusze). Obraz TK poniżej (strzałka) przedstawia płyn około-okrężniczy jako powikłanie rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego.
Poniżej hipoechogeniczny typ obrzęku oraz hiperechogeniczna śluzówka jelita w USG:
Warto nadmienić, że zakażenie C. Diff. występuje nie tylko po zastosowaniu antybiotykoterapii, ale również pojawić się może u chorych jako powikłanie chemioterapii i immunoterapii. Już jedna dawka antybiotyku z grupy fluorochinolonów (np. ciprofloksacyna) może predysponować do nadkażenia C. diff. W niektórych źródłach podaje się również wankomycynę i metronidazol jako czynniki sprawcze C. diff colitis. Okres do powstania pierwszych objawów to około już 3-4 dni, niemniej okres ten może sięgać nawet 30 dni. Ultrasonografia może w prosty sposób nakierować diagnostykę na właściwe tory. Przy ocenie pętli jelitowych zwracamy uwagę na pogubienie śluzówki jelita grubego na całym odcinku oraz pofałdowany typ obrzęku. Wodobrzusze może sugerować ciężki przebieg zakażenia.
Rzekomobłoniaste zapalenie jleita grubego – notatka
- USG wykonujemy u chorego z objawami biegunki po kilku dniach od zastosowania antybiotykoterapii.
- Oceniamy pętle jelitowe na całym odcinku jelita grubego od kątnicy po esicę.
- Zmienione zapalne jelita w C. Diff. posiada tzw. „pofałdowany” typ obrzęku
- Ściana jelita wykazuje znaczne pogrubienie. Śluzówka jest silnie hiperechogeniczna.
- W pogrubiałej ścianie jelita dominuje warstwa hipoechogeniczna.
- W ciężkich przypadkach możemy znaleźć płyn w jamie otrzewnowej.