splenoza w USG
Streszczenie: Splenoza to stan, w którym tkanka śledzionowa jest autotransplantowana do ektopowych miejsc, takich jak jama otrzewnowa, miednica, a nawet klatka piersiowa, po urazie śledziony lub splenektomii. Jest to łagodny stan, który często jest mylony z nowotworem złośliwym. Ultrasonografia (USG) odgrywa kluczową rolę w diagnostyce splenozy, pokazując hipoechogeniczne zmiany ogniskowe – o równych obrysach zawierających unaczynienie w badaniu dopplera. Potwierdzenie diagnozy odbywa się poprzez scyntygrafię, która pozwala na nieinwazyjną identyfikację tkanki śledzionowej. Większość przypadków splenozy jest bezobjawowa i nie wymaga leczenia chirurgicznego. W przypadkach objawowych konieczna jest operacja w celu złagodzenia objawów. Słowa kluczowe: splenoza, USG w splenozie, scyntygrafia
Abstract: Splenosis is a condition where splenic tissue is autotransplanted to ectopic sites such as the peritoneal cavity, pelvis, and even the chest after splenic trauma or splenectomy. It is a benign condition often mistaken for malignant tumors. Ultrasonography (USG) plays a key role in diagnosing splenosis, showing hypoechoic lesions with smooth edges containing blood flow in Doppler imaging. Confirmation of the diagnosis is achieved through scintigraphy, which allows non-invasive identification of splenic tissue. Most cases of splenosis are asymptomatic and do not require surgical treatment. In symptomatic cases, surgery is necessary to relieve symptoms. Keywords: splenosis, ultrasound in splenosis, scintigraphy
Definicja splenozy: Splenoza to stan, w którym tkanka śledzionowa zostaje autotransplantowana i implantowana w ektopowych miejscach w jamie otrzewnowej, miednicy, a nawet w jamie klatki piersiowej. Zjawisko to najczęściej występuje po urazie śledziony lub splenektomii. Tkanka śledzionowa może osadzać się na unaczynionych powierzchniach otrzewnej, gdzie rośnie i pełni funkcje podobne do normalnej śledziony, takie jak eliminacja starych krwinek i utrzymywanie funkcji immunologicznych.
Obraz kliniczny: Splenoza jest zazwyczaj bezobjawowa i często jest przypadkowo wykrywana podczas badań obrazowych lub operacji. Objawy mogą wystąpić tylko w niewielkim odsetku przypadków, w których pacjenci mogą odczuwać ból brzucha, krwioplucie, kaszel lub inne objawy związane z lokalizacją ektopowej tkanki śledzionowej. Najczęściej splenoza jest mylona z nowotworem złośliwym, co prowadzi do niepotrzebnych interwencji chirurgicznych.
Postępowanie diagnostyczne w USG: Badanie ultrasonograficzne (USG) jest kluczowym narzędziem w diagnostyce splenozy. Obraz ultrasonograficzny splenozy to hipoechogeniczne zmiany ogniskowe, o równych obrysach zawierające unaczynienie w badaniu dopplera zlokalizowane m.in. w loży po splenektomii (szczególnie z wywiadem jej urazu). Zmiany te mogą być zlokalizowane w obszarach pod powłokami w nadbrzuszu, w otrzewnej, sieci większej, krezce, a także w wątrobie, szczególnie u pacjentów z wywiadem leczenia chirurgicznego śledziony po wypadkach komunikacyjnych. Węwnątrzwątrobowe ogniska splenozy mogą naśladować HCC, gruczolaka. W praktyce niecharakterystyczny obraz ultrasonograficzny i radiologiczny często prowadzi do błędnych diagnoz. Może być zinterpretowany jako rozsiany proces nowotworowy, chłoniak, rakowatość otrzewnej, śródbłoniak, naczyniakowatość, endometrioza, mnogie gruczolaki, pierwotny nowotwór wątroby lub nerki, choroby ziarniniakowe (takie jak gruźlica czy histoplazmoza), reakcja na ciało obce lub odczynowa adenopatia.
Diagnostyka potwierdzająca (scyntygrafia): W celu potwierdzenia diagnozy splenozy zaleca się wykonanie badań obrazowych z użyciem radioizotopów, takich jak scyntygrafia z użyciem technetu-99m denaturowanych cieplnie czerwonych krwinek (Tc-99m-DRBC). Ta metoda pozwala na nieinwazyjną diagnozę splenozy i unikanie bardziej agresywnych technik diagnostycznych, takich jak biopsja cienkoigłowa czy laparotomia. Scyntygrafia z użyciem siarkowego koloidu Tc-99m jest również użyteczna, ale ma niższą czułość w identyfikacji splenozy.
Postępowanie lecznicze: Większość przypadków splenozy jest bezobjawowa i nie wymaga leczenia chirurgicznego. Jeśli jednak pacjent ma objawy związane z obecnością ektopowej tkanki śledzionowej, takie jak ból czy objawy mechanicznego ucisku, może być konieczna operacja w celu złagodzenia objawów. Ważne jest, aby dokładnie zebrać wywiad pacjenta i brać pod uwagę możliwość splenozy u pacjentów z historią urazu śledziony lub splenektomii, aby uniknąć niepotrzebnych zabiegów diagnostycznych i chirurgicznych.
Podsumowując, splenoza jest łagodnym stanem, który często bywa mylony z nowotworami złośliwymi. Dokładna diagnoza jest kluczowa, aby uniknąć niepotrzebnych interwencji. Diagnostyka obrazowa, w tym USG i scyntygrafia, odgrywa kluczową rolę w identyfikacji splenozy i planowaniu odpowiedniego leczenia. Wobec rosnącej liczby urazów komunikacyjnych oraz szerszego dostępu do badań obrazowych, istotne jest, aby pamiętać o splenozie brzusznej przy diagnostyce różnicowej zmian ogniskowych, które mogą sugerować adenopatię lub nowotwór złośliwy. Jest to szczególnie ważne u pacjentów w dobrym stanie ogólnym, których morfologia krwi nie wykazuje nieprawidłowości typowych dla osób po splenektomii.
Piśmiennictwo:
Cheung K.K., Wagner T., Hall M., Dvorkin L. Abdominopelvic Splenosis—An Unusual Cause of Tenesmus. J Gastrointest Surg 2014; 18(8): 1543–1545. doi: 10.1007/s11605-014-2548-7.
Xuan Z., Chen J., Song P., Du Y., Wang L., Wan D., Zheng S. Management of intrahepatic splenosis: a case report and review of the literature. World J Surg Oncol 2018; 16: 119. doi: 10.1186/s12957-018-1419-1. PMCID: PMC6022698. PMID: 29954390.
Choi G.H., Ju M.K., Kim J.Y., Kang C.M., Kim K.S., Choi J.S., Han K.H., Park M.S., Park Y.N., Lee W.J., Kim B.R. Hepatic Splenosis Preoperatively Diagnosed as Hepatocellular Carcinoma in a Patient with Chronic Hepatitis B: A Case Report. J Korean Med Sci 2008; 23(2): 336–341. doi: 10.3346/jkms.2008.23.2.336. PMCID: PMC2526445. PMID: 18437023.
Liu Y., Ji B., Wang G., Wang Y. Abdominal Multiple Splenosis Mimicking Liver and Colon Tumors: A Case Report and Review of the Literature. Int J Med Sci 2012; 9(2): 174–177. doi: 10.7150/ijms.3983. PMCID: PMC3283864. PMID: 22359484.
Choi M.G., Woo W., Chang J.Y., Kim B.J., Kim Y., Moon D.H., Lee S. Combined Intrathoracic and Abdominal Splenosis. Am J Case Rep 2022; 23: e937902-1–e937902-5. doi: 10.12659/AJCR.937902. PMCID: PMC9713598. PMID: 36435962.
Ksiądzyna D. Splenoza brzuszna manifestująca się jako rozsiany proces nowotworowy. Abdominal splenosis with clinical presentation of metastatic neoplastic disease. Przegląd Gastroenterologiczny 2010; 5(6): 356–359. doi: 10.5114/pg.2010.18480.