Nietypowa przyczyna uporczywych i przewlekających się dolegliwości w nabrzuszu związanych z m.in. przymusową pozycją ciała u chory po rozległych operacjach brzusznych. Omównienie zmian w sonografii.
radkor.gabinet USG Brzeszcze 29.08.2024 Kościuszki 3A
W przypadkach stanów pooperacyjnych, takich jak gastrektomia ze splenektomią, operacja Whipple’a, istnieje niemałe ryzyko wytworzenia się powierzchownych zrostów operacyjnych, które w dłuższym interwale czasowym w okresie pooperacyjnym mogą być przyczyną dyskomfortu odczuwanego w nadbrzuszu.
W kontekście nagłych zmian pozycji ciała lub przymusowej pozycji w przodopochyleniu może dochodzić do napinania tkanek i tym samym pobudzania bólowych zakończeń nerwowych. W badaniu USG uwidocznić można przy zastosowaniu standardowej głowicy abdominalnej o częstotliwości 3,5-5 MHz oraz przy wykorzystywaniu dodatkowych technik, takich jak opcje powiększenia obrazu lub wykorzystanie głowicy liniowej 7-10 MHz, zmiany odpowiadające zrostom.
Do charakterystycznych objawów w USG zrostów wątrobowo-otrzewnowych należy deformacja wątroby w segmentach III, IV, V w ich częściach brzusznych z zachowaniem równego obrysu torebki wątroby, zmiany zanikowe kompleksu powięź-otrzewna, hipoechogeniczne pasmo zlepu łącznotkankowego przylegającego do brzusznej części wątroby.
Przy nasilonych zmianach może dodatkowo powstawać obraz pseudoguza wątroby (guza rzekomego). Zaciągnięta ku części brzusznej tkanka wątrobowa może przybierać hipoechogeniczny i guzowaty, owalny lub okrągły kształt, część grzbietowa (tzn. tylna) takich pseudoguzów traci natomiast hipoechogeniczny charakter.
Nie bez znaczenia pozostaje również ocena w teście dynamicznym – część wątroby ufiksowana na zroście traci elastyczność i ruchomość oddechową. Naciek nowotworowy rzadko powoduje taki efekt. Podobne unieruchomienie wątroby jest stałym objawem również ropnia podtorebkowego (należy go również uwzględnić w diagnostyce różnicowej). W przypadku niejasności diagnostycznych pod tym względem można zmienić technikę obrazowania i głowicę liniową przyłożyć z pominięciem blizny, wykorzystując technikę pochylania (projekcja skośna).
Zdjęcie 1. Na prawej stronie podzielonego sonogramu widoczne są dyskretne płaskie zrosty lewego płata wątroby ze ścianą brzucha (strzałki) po gastrektomii. Po lewej stronie normalna prezentacja kompleksu powięź – tłuszcz – otrzewna (strzałki) nad prawym płatem wątroby
Najważniejsze cechy zrostów wątrobowo-otrzewnowych w USG:
- Deformacja wątroby w segmentach III, IV, V w ich częściach brzusznych z zachowaniem równego obrysu torebki wątroby.
- Zmiany zanikowe kompleksu powięź-otrzewna.
- Hipoechogeniczne pasmo zlepu łącznotkankowego przylegającego do brzusznej części wątroby.
- Obraz pseudoguza wątroby (guza rzekomego) przy nasilonych zmianach:
- Hipoechogeniczny, guzowaty, owalny lub okrągły kształt tkanki wątrobowej zaciągniętej ku części brzusznej.
- Część grzbietowa (tylna) pseudoguzów traci hipoechogeniczny charakter.
- Ocena w teście dynamicznym:
- Część wątroby ufiksowana na zroście traci elastyczność i ruchomość oddechową.
- Naciek nowotworowy rzadko powoduje taki efekt.
- Podobne unieruchomienie wątroby jest stałym objawem ropnia podtorebkowego (należy uwzględnić w diagnostyce różnicowej).
- Zmiana techniki obrazowania w przypadku niejasności diagnostycznych:
- Przyłożenie głowicy liniowej z pominięciem blizny, wykorzystując technikę pochylania (projekcja skośna).
Piśmiennictwo:
- Smereczyński A., Starzyńska T., Kołaczyk K., Bojko S., Gałdyńska M., Bernatowicz E., Walecka A. Zrosty wewnątrzbrzuszne w ultrasonografii. Część II. Morfologia zmian. J. Ultrason. 2013; 13: 93-103.
- Kodama I., Loiacono L. A., Sigel B., Machi J., Golub R. M., Parsons R. E., Justin J., Zaren H. A., Sachdeva A. K. Ultrasonic detection of viscera slide as an indicator of abdominal wall adhesions. J. Clin. Ultrasound. 1992 Jul-Aug; 20(6): 375-380. doi: 10.1002/jcu.1870200603.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4613568/