Aorta brzuszna wymagać będzie od nas dokładności, precyzji i skrupulatności, aby nie przeoczyć istotnych patologii naczyniowych. Obrazowanie zaczynamy od projekcji z nadbrzusza środkowego. Głowicę umieszczamy pod wyrostkiem mieczykowatym, a pochylając ją odpowiednio możemy obrazować aortę w początkowym jej odcinku.
Notatka – aorta
- Średnica aorty nie powinna przekraczać 30 mm.
- Tętniaki aorty dzielimy na workowate i wrzecionowate.
- Częstą lokalizacją tętniaka jest odcinek powyżej rozwidlenia w naczynia biodrowe wspólne.
- Szerzy się w kierunku proksymalnym lub dystalnym.
- W opisie zaznaczamy stosunek tętniaka do naczyń nerkowych.
- W badaniu i opisie zaznaczamy obecność skrzeplin przyściennych.
W projekcji w nadbrzuszu ze znacznikiem ułożonym w stronę prawego boku pacjenta widzimy aortę brzuszną „z lotu ptaka” – tj. w przekroju poprzecznym. Przesuwając głowicę od nadbrzusza w stronę rozwidlenia aorty w tętnice biodrowe możemy przeanalizować wstępnie przebieg naczynia pod kątem patologii takich jak tętniaki, skrzepliny przyścienne i pogrubiałe blaszki miażdżycowe.
Pomiar aorty w tej projekcji może być jednak obarczony błędem , szczególnie w przypadkach kiedy mamy do czynienia z krętym przebiegiem naczynia. Bezpiecznie jest zatem zmienić ułożenie głowicy o 90 stopni – zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara. Światło naczynia pokaże nam się wówczas w osi długiej. Pomiar średnicy naczynia jest wtedy najbardziej wiarygodny. Znaczniki ustawiamy „od przydanki do przydanki”, inaczej mówiąc od naprzeciw siebie położonych części zewnętrznych naczynia. Maksymalna średnica aorty brzusznej nie przekroczyć powinna 30 mm.
Jeżeli pomiary wykonujemy od endotelium aorty do przeciwległego punktu pod kątem prostym – to zaznaczamy taki sposób pomiaru w opisie badania, aby uniknąć niedomówień w interpretacji.
Tętniak aorty to patologiczne poszerzenie światła naczynia powyżej 30 mm jego średnicy, najczęściej związane z miażdżycowym zwyrodnieniem ściany naczynia. W czasie oceny i rozpoznania tętniaka potrzebne będą nam dodatkowe pomiary –tj. na jakiej długości naczynia znajduje się poszerzenie światła. Poza tym dobrze jest ocenić stosunek położenia tętniaka do naczyń nerkowych. W przypadku występowania skrzepliny warto ocenić jej szerokość, długość oraz ocenić wpływ na hemodynamikę aorty. Rok do roku średnica zwiększać się może o 2-3mm.
Dodatkowa ocena pętli jelitowych nad lewym talerzem biodrowym pomoże nam wykluczyć obecność płynu (w przestrzeni zaotrzewnowej). W sytuacji kiedy dochodzi do rozwarstwienia światła aorty, patologiczny płyn przedostaje się do przestrzeni zaotrzewnowej. W różnicowaniu tego stanu powinniśmy również uwzględnić inne przyczyny, takie jak powikłana perforacją uchyłkowatość jelita grubego w esicy (najczęściej uchyłki zlokalizowane są w tym właśnie odcinku jelita grubego).
Aorta brzuszna poszerzona powyżej 30 mm daje rozpoznanie tętniaka. Do podstawowych typów tętniaków zaliczamy tętniaki workowate i wrzecionowate. Badania przesiewowe USG w przypadku diagnostyki tętniaka aorty brzusznej wykazały korzyści ekonomiczne dla systemu opieki zdrowotnej w populacji palących mężczyzn w wieku 65 -74 lat. Zjawisko to było związane ze spadkiem odsetka pilnych operacji w przypadku rozwarstwienia i pęknięcia aorty. Niższy odsetek takich zabiegów koreluje ze wzrostem ilościowym zabiegów planowych- te z kolei przebiegają z niższym odsetkiem powikłań okołooperacyjnych i przez to niższymi kosztami opieki. Udowodniono, że tętniak o średnicy do 55 mm może być leczony zachowawczo.
Badanie CEUS aorty brzusznej polega na zastosowaniu znacznika SonoVue w czasie rutynowego badania USG. Podanie środka kontrastowego, obojętnego dla nerek wiąże się z poprawą jakość badania oraz oceny aorty pod kątem zapalenia jej ściany, bez konieczności narażenia chorego na nefrotoksyczny kontrast używany w czasie badania tomografii komputerowej. Mikropęcherzyki podawane w czasie CEUS mają właściwości przechodzenia do pogrubiałej ściany aorty brzusznej, uwidaczniając zjawisko tworzenia nowych naczyń krwionośnych w przydance (neowaskularyzacja). Wykazują ponadto na cechy zapalenia ściany aorty, takie jak tworzenie się skrzeplin na owrzodziałej ścianie, zwężenia ściany, obecność tętniaków rzekomych oraz ektazji naczyniowych (patologicznych poszerzeń ściany naczyń obocznych).
Zdjęcia powyżej. Badanie USG doppler umożliwia uwidocznienie kanału rzekomego, utworzonego przez przyścienną skrzeplinę. Podanie środka kontrastowego CEUS (zdjęcie B) daje precyzyjną informację co do przepływu krwi w tętniaku, obecności stanu zapalnego ściany oraz neowaskularyzację. Rok rocznie średnica tętniaka zwiększać się może o 2-3mm
Zdjęcie powyżej. Badanie CEUS tętniaka aorty brzusznej pozwala na dokładniejszą ocenę ściany aorty – wykrywa obecność zwężeń, owrzodzeń, skrzeplin oraz tworzenie się nowych naczyń w ścianie tętniaka aorty.
Zdjęcie powyżej. Tętniak aorty brzusznej z przyścienną skrzepliną, badanie USG doppler pozwoliło uwidocznić przeciek w ścianie tętniaka.