Choroba trzewna – Celiakia
W przebiegu celiakii dochodzi do wytworzenia autoprzeciwciał skierowanych przeciwko gliadynie (składnikom zbóż). W efekcie śluzówka jelita cienkiego ulega procesowi zapalnemu przebiegającemu z destrukcją kosmków jelitowych. W obrazie klinicznym pojawia się zespół złego wchłaniania, awitaminozy (niedobór witamin z grupy ADEK), wtórne procesy zapalne manifestującymi się objawami skórnymi – „dermatitis herpetiformis”. W diagnostyce potrzebne nam będą badania immunologiczne oraz biopsja jelita cienkiego (dokonywana w czasie endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego). W badaniu histopatologicznym obserwuje się zjawisko zaniku kosmków jelitowych. USG ma rolę badania uzupełniającego, niemniej stanowi cenne uzupełnienie badania klinicznego, zwłaszcza u dzieci (unikamy w ten sposób narażenia na promieniowanie jonizujące).
Do objawów sonograficznych obserwowanych w przebiegu choroby trzewnej wymienimy poszerzenie pętli jelita cienkiego (czasem nawet widoczny jest zanik fałdów jelitowych) z zaleganiem hipoechogenicznego płynu w świetle jelita. Dodatkowo ściana jelitowa może być zatarta i pogrubiała. Pęcherzyk żółciowy może być powiększony. Odczynowemu powiększeniu ulegają również węzły chłonne okołokrezkowe. Perystaltyka jelitowa oberwana w czasie badania jest wzmożona (tj. obserwujemy żywe ruchy robaczkowe pętli jelitowych). Między pętlami jelitowymi może pojawić się płyn. Wg piśmiennictwa swoistość objawów sonograficznych u chorych z celiakią sięga 95%. Wykonanie badania u młodego pacjenta z nawracającymi biegunkami może nakierować zatem na odpowiedni schemat diagnostyczny i skrócić czas do wczesnego i skutecznego rozpoznania.
| Celiakia. Zdjęcia powyżej prezentują się objawy sonograficzne obserwowane w przebiegu choroby trzewnej. Poszerzona pętle jelita cienkiego o niskim stopniu fałdowania ściany z zaleganiem większej ilości płynu w świetle. Niewielka ilość wolnego płynu zlokalizowanego międzypętlowo. Strzałką zaznaczono nieznacznie powiększony węzeł chłonny krezkowy z niewidocznym różnicowaniem kora – zatoka. Poniżej węzła obserwujemy rewerberację powstałą na skutek odbicia fal ultradźwiękowych na granicy ściany jelita cienkiego. |
- Poszerzona pętle jelita cienkiego o niskim stopniu fałdowania ściany z zaleganiem większej ilości płynu w świetle. (A).
- Niewielka ilość wolnego płynu zlokalizowanego międzypętlowo. (B).
- Strzałką zaznaczono nieznacznie powiększony węzeł chłonny krezkowy z niewidocznym różnicowaniem kora – zatoka. Poniżej węzła obserwujemy rewerberację powstałą na skutek odbicia fal ultradźwiękowych na granicy ściany jelita cienkiego. (C).
Uwidoczniliśmy kolejny przykład poszerzonej pętli jelitowe zawierającej znamiennie zwiększoną ilość płynu wewnątrz światła.
Zdjęcie powyżej. Celiakia. Na skanie uwidoczniliśmy pogrubienie ściany jelita cienkiego.
Zdjęcie powyżej ukazuje poszerzenie i pogrubienie ścian jelita cienkiego w celiakii.
Do późnych powikłań przewlekłego stanu zapalnego należy zwiększone ryzyko nieprawidłowych podziałów komórkowych. W przebiegu celiakii obserwuje się zwiększoną częstość zachorowania na chłoniaka T-komórkowego. Niemniej w praktyce klinicznej będziemy mieli z takim zjawiskiem rzadko do czynienia. Poniżej zdjęcie przedstawia lite ognisko o równych obrysach rozlokowane podśluzówkowo. W histopatologii – chłoniak T-komórkowy.
Zdjęcie powyżej. USG pętli jelita z elastografią. Chłoniak T-komórkowy. Chory z wieloletnim przebiegiem choroby trzewnej.