Notatka. Choroba uchyłkowa (z zapaleniem ściany ) jelita grubego w USG
- Dolegliwości bólowe najczęściej nad lewym talerzem biodrowym- esica.
- Objawy zapalenia w USG – pogrubienie ściany > 4 mm, przylegająca hiperechogeniczna tkanka tłuszczowa.
- Około 20% pacjentów z chorobą uchyłkową rozwinie objawy zapalenia.
- Wczesne rozpoznanie w USG pozwala wcześnie wdrożyć antybiotykoterapię i uniknąć powikłań.
- Czułość metody USG sięga 90% w rozpoznawaniu zapalenia uchyłka jelita grubego i może być wystarczającym narzędziem w diagnostyce.
Choroba uchyłkowa jelita jest niejako objawem starzenia się ściany jelita grubego (spadek stopnia usieciowania kolagenu, procesy wolno-rodnikowe- zwyrodnieniowe) i polega na uwypukleniu w kierunku zewnętrznym fragmentów ściany jelita grubego. Częstotliwość schorzenia w najbliższej dekadzie będzie rosła z powodu starzenia się populacji. Szacuje się, że około 50% osób w populacji krajów rozwiniętych po 60 roku życia rozwinie uchyłkowatość jelita grubego. W przebiegu choroby uchyłkowej (diverticulosis) dochodzi często (tj. w około 20% przypadków) do zapalenia ściany jelita (diverticulitis).
Nacieki zapalne składające się z granulocytów, makrofagów i limfocytów przenikają śluzówkę jelita. W obrazie USG widoczny jest obrzęk i pogrubienie ściany powyżej 4-5 mm z zatarciem jej warstwowej struktury. Obrzęk ściany w USG jest hipoechogeniczny. Blaszka mięśniowa staje się szeroka. Wokół pętli jelitowej przylegająca do uchyłka tkanka tłuszczowa jest hiperechogeniczna oraz słabo podatna na kompresję głowicą. Powikłaniami stanu zapalnego są również przetoki i ropnie.
Przyłóżkowe badanie przezskórne jamy brzusznej USG (POCUS – point of care ultrasound) jest cennym uzupełnieniem badania fizykalnego u chorego z podejrzeniem perforacji uchyłka jelita grubego. Najczęstszą lokalizacją uchyłkowatości jest esica. Diagnostykę warto więc zacząć od projekcji nad lewym talerzem biodrowym i cierpliwie „przeczesywać” kolejne pętle jelitowe. Sam pacjent nierzadko może nam pomóc samodzielnie wskazując miejsce największych dolegliwości bólowych.
Czułość rozpoznania niepowikłanego zapalenia uchyłków w USG jest wysoka i sięgać może (wg badań z 2021 roku) powyżej 90%. Przy perforacji z uwagi na możliwość występowania odmy otrzewnowej (powietrze staje się źródłem artefaktów utrudniających ocenę narządową w USG) czułość zmniejsza się do około 50%. Niemniej warto spróbować poszukać źródła pęcherzyków gazu znajdujących się w jamie otrzewnowej. Przy perforacji uchyłka z pogrubiałej ściany jelita „wydostają się” cienie akustyczne oraz rewerberacje.
Głowica znajduje się nad lewym talerzem biodrowym, płytko położona pętla jelita grubego ma pogrubiałą i hipoechogeniczną ścianę, tuż obok lokalizuje się przylegająca tkanka tłuszczowa o wzmożonej echogeniczności.
Pojedynczy uchyłek jelita grubego. Strzałką zaznaczono przylegającą hiperechogeniczną tkankę tłuszczową.